Inhoud
Gehandicapte
Definitie
Onder gehandicapte wordt die persoon verstaan die een blijvende functiestoornis of functiebeperking heeft door aangeboren of opgelopen letsel via ziekte of ongeval.
Relatie met golfsport
In relatie met de golfsport wordt vooral aandacht besteed aan de mogelijkheden voor mensen met een lichamelijke beperking of stoornis, waaronder ook zintuiglijke. In mindere mate wordt gesproken over mensen met verstandelijke of psychiatrische stoornissen of beperkingen.
Binnen dit hoofdstuk wordt niet verder ingegaan op soorten van handicaps, zo ook niet op de gedetailleerde mogelijkheden van gehandicapten binnen de golfsport. Daarvoor wordt verwezen naar de sinds juli 1997 in ons land opererende belangenvereniging; de Nederlandse Golfvereniging voor Gehandicapten (NGG).
Golfregels
Ook gehandicapte golfers spelen volgens de 'Rules of Golf'. De Royal and Ancient Golfclub of St. Andrews (R&A) en de U.S. Golf Association hebben deze vastgelegd. Desondanks zijn er ‘Aangepaste regels’ voor een aantal praktische situaties voor gehandicapten.
Deze regels zijn door de R&A samengevat in een apart boekje:
A Modification of the Rules of Golf for Golfers with Disabilities. De aangepaste regels maken een onderscheid tussen spelers met een amputatie, zij die blind zijn en zij die in een rolstoel zitten.
Vanuit de internationale organisatie EDGA (European Disabled Golf Association) is een begin gemaakt met het aangeven van zo objectief mogelijke toelatingsregels. In Europees verband boog een aantal gezaghebbende medici, onder wie de Nederlandse hoogleraar Wim H. Eisma, zich over de toelatingsregels.
Het hebben van een functionele handicap ten opzichte van de golfswing vormt het vertrekpunt. Dit betekent dat personen met bijvoorbeeld hart- of longproblemen of diabetes zich niet kwalificeren. (Bron: www.gehandicaptengolf.nl).
Functie
Een fysieke handicap hoeft géén belemmering te zijn voor de golfsport. De golfsport kan beoefend worden met één arm, zonder benen, zelfs zonder handen. Ook blinden en verlamden kunnen golfen.
Om verschillende en uiteenlopende redenen treden (veel) gehandicapten niet toe tot reguliere golfclubs en golfbanen. Toch kan men volledig integreren in reguliere golfverenigingen. Redenen voor een groep enthousiaste golfers om binnen de valide golfwereld meer acceptatie en begrip te kweken voor golf door gehandicapten.
Daarvoor richtten zij de Nederlandse Golfvereniging voor Gehandicapten (N.G.G.) op en timmert men druk aan de weg. Naast de doelstellingen voor de algemene ontwikkeling van de golfsport voor mensen met een fysieke beperking, wordt er door de N.G.G. serieus nagedacht over en beleid gemaakt ten behoeve van het verbeteren van het niveau van de spelers. Het Fonds N.G.G. begeleidt diverse commissies binnen de Nederlandse Golfvereniging voor Gehandicapten. De wedstrijden, clinics, het Dutch Disabled Open en de aanschaf van ParaGolfers (speciale buggy), worden begeleid vanuit dit fonds.
Handicart
Op diverse manieren en plaatsen wordt door de baan, dit kan sterk verschillen per baan, rekening gehouden met de handicarts. Dit om de gebruikers tegemoet te komen, om een goede geleiding te creëren, om veiligheid te bevorderen of om de baan zelf te beschermen.
Zo ook de preventieve maatregelen om schade te voorkomen, welke wordt vermeld in de Nieuwsbrief van Greenkeeper (12 november 2012). Hierin wordt aangegeven dat de De Drentse G&CC ervoor kiest om handicars zolang mogelijk op de baan toe te laten in het natte seizoen. Daarbij leiden ze het baanverkeer met paars geverfde paaltjes langs de ‘waterhindernissen’ en de gevoelige plekken die door regenval en betreding onvermijdelijk ontstaan. Zo rond begin november 2012 is men gestart de paaltjes te plaatsen, om de handicars zoveel mogelijk langs de hoogste en droogste plaatsen te dirigeren.
Zullen de paarse paaltjes voldoende onderscheidenlijk zijn voor spelers van de blauwe paaltjes (GUR)? Ziet iedereen het onderscheid in kleur?
Techniek
Ondanks dat het vooroordeel over extra beschadiging van greens door golfscooters geen hout snijdt, vraagt omwille van goede integratie, de inrichting van de golfbaan toch om extra gerichte aandacht en kennis van zaken.
Sommige golfers met een functiestoornis zijn om te golfen gebonden aan speciale golfscooters. Dit kan ook gelden voor anders beperkten, bv. ouderen met uithoudingsproblemen, mobiliteitsproblemen e.d. Naast gebruik maken van de buggy 'handicart', zijn er diverse vormen van speciale golfscooters waarvan de ParaGolfer wellicht het meest besproken is.
De bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van de golfbaan (bekend als BTB), in zijn totale omvang en uitvoering, zal vanuit een ander perspectief moeten worden benaderd. Voordeel van deze andere benadering is dat eventuele aanpassingen t.b.v. gehandicapten, ergonomisch even zinvol en verbeterend kunnen werken voor mensen zonder beperkingen of de niet als zodanig benoemde beperkingen of stoornissen. Denk hierbij aan de vele senioren met hun beperkingen en gebreken (ouderdom komt met gebreken!), als afnemende conditie en uithoudingsvermogen, evenwichtsproblemen, verminderde visus en gehoor, verminderde motoriek en mobiliteit, toenemende toiletbehoefte, medicatie invloeden etc.
Golfscooters
Golfscooters of voor gehandicapten aangepaste carts of buggy's zijn er in diverse uitvoeringen, vormen, modellen en maten. Er zijn drie- en vierwielers en standaard elektrische modellen bekend, specifieke voor de golfsport geschikt gemaakte modellen. Binnen de driewielers zijn ze er met een enkel neuswiel en twee achterwielen of twee voorwielen en een enkel achterwiel.
Specifiek voor het golfen is er bijvoorbeeld een uitvoering die is voorzien van een zitondersteuning of waar de golfer geheel zittend vanuit de stoel kan spelen. Dit kan zijn met armleuningen en gordel.
Verder zijn er voorzieningen als een elektrische stoelhoogteverstelling en stoelgeleiderail, om de stoel zijwaarts naar buiten te glijden. Hiermee dient de stoel als een zitondersteuning, terwijl de benen op de grond rusten. Een volledige swing met een ijzer en een hout, blijft dan mogelijk.
Extra varianten hierop zijn bv. met een sta-op hulpmotor, om in een bijna staande positie te komen. Vastgehouden door drie gordels, is een volledige swing met alle clubs mogelijk. Beveiliging bestaat o.a. uit 130mm brede wielen voor stabiliteit en een hellingdetectie waarschuwingssysteem.
Naast de golfscooters en handicart, is ook de Segway een geschikt vervoermiddel voor mensen met een functiestoornis. Voor meer informatie wordt verwezen naar het Hoofdstuk Buggy.
Transport
Voor de gehandicapte golfer kan het van belang zijn dat de buggy eenvoudig is te monteren en te demonteren, naast gemakkelijk te transporteren. Dit kan zijn in de auto of achter op de trekhaak. Voor de G-one is er bijvoorbeeld een eigen trekhaaksteun ontwikkeld.
Inrichtingseisen
Zowel ergonomisch als vanuit veiligheidsperspectief geldt dat de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van vele onderdelen binnen de golfbaan om extra aandacht vragen. Ook de informatieoverdracht dient hierbij te worden betrokken. Dit begint bij de parkeervoorzieningen op o.a. de parkeerplaats, de toegang tot het clubhuis, de oefenhoek, de drivingrange en gaat verder naar de tees, de fairways met hindernissen, de greens, de schuilhut en het toiletgebouw, de paden en wegen.
Gewaakt moet worden voor een al te defensieve houding tegen mogelijke maatregelen aangezien, zoals eerder aangegeven, veel inrichtingseisen ook gelden voor niet gehandicapten. Andersom hoeft een aanpassing niet stigmatiserend te werken wanneer ze doordacht en goed is uitgevoerd, denk aan correcte verhardingen, hellingbanen, voldoende brede toegangsdeuren, aangepast toilet, drempelloze benaderingen, afrijbeveiliging op bruggen, antislip op hellingen en bruggen e.d.
In het kader van Toerisme voor Iedereen heeft GV Golfhorst in America (L), in 1994 een gedetailleerd onderzoek laten doen naar de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van de golfbaan voor mensen met een functiestoornis. Dit onderzoek is door de Herman Berteler verricht voor de Provincie Limburg, waarvan een uitgebreide rapportage met aanbevelingen is verschenen.
Foto 1, 2 en 3: Ook hier is goede communicatie van groot belang, door de baan, op de parkeerplaats en in clubhuis.
Veiligheid
Fysieke en emotionele veiligheid (beleving van veiligheid) , zijn hier belangrijk aspecten. Hierbij gaat het om gedetailleerde toepassing van mogelijkheden ten behoeve en ten gunste van iedereen. Zie hiervoor de afzonderlijke Hoofdstukken.
De veiligheid van handicart gebruikers kan door de baan ook worden verbeterd met het Guardian Systeem, een moderne uitvoering met GPS en Google Earth.