Gras

Definitie

Gras is de algemeen gehanteerde term voor planten die behoren tot de familie van de grassen (Graminae of Poaceae). Domineert een vegetatie met grassen, dan wordt afhankelijk van het gebruik gesproken van grasland, weiland, gazon of i.d. Grote natuurlijke graslanden zijn bijv. de steppen en de savannen.

Golfballen op fairway gras.
Gras in de semi-rough.

Bloeiend en uitgebloeid gras in de rough.
Uitgebloeid gras in de rough.

Als leidraad voor de toepassing van gras, met name de grasrassen en grasmengsels, is er de Grasgids. Het gaat hier om toepassing voor sport, gazon, recreatie, berm, dijk en golfgreen. Zie ook onder het hoofdstuk Vakblad.

Grasgids, uitgegeven door NWST NeWSTories BV onder verantwoordelijkheid van Plantum.

Functie

Het grasland binnen de golfbanen heeft afhankelijk van de toepassing en plaats, verschillende functies en benamingen. Dit betreft o.a. de oefenhoek voor chip, pitch en putt, de drivingrange, tee, fairway, green en rough. Nabij het clubhuis of terras kan ook nog sprake zijn van gazon.

Afhankelijk van de functie zal de samenstelling van soorten gras variëren, zowel in Nederland als in het buitenland. In Zuid-Afrika en ook andere landen, worden wel geheel afwijkende soorten toegepast, soms zeer breedbladig of met dikke bovengrondse uitlopers. Bekend ook is het Bermudagras of ook wel Handjesgras (Cynodon dactylon), een sterk zodevormende, overblijvende plant met veel grain (groeirichting).

Gras op de voorgreen.
Green met pitchmark.
Green met breedblad gras.

Het gebruik van soorten gras in Nederland betreft veelal vergelijkbare soorten, maar anders in samenstelling en verhouding tot elkaar. Soorten waarom het hier gaat zijn o.a., met daarbinnen specifieke rassen; Engels raaigras (Lolium perenne), Roodzwenkgras (Festuca rubra), Hardzwenkgras (Festuca ovina), Veldbeemdgras (Poa pratensis), Struisgras (Agrostis capillaris, synoniem: Agrostis tenuis), Wit Struisgras (Agrostis stolonifera of ook wel Agrostis alba) en Schapengras (Festuca glauca). Zie ook fairway, green, tee en rough.

Zuid-Afrikaans greengras.
Zuid-Afrikaans gras in de semi-rough.

Vorm

Aangezien er betere en meer uitgebreide beschrijvingen (boeken en leermiddelen), zijn van gras en grassoorten, toepassing, verzorging, eigenschappen en onderhoud ervan, wordt binnen deze website daar niet verder op ingegaan. We beperken ons tot enkele algemeenheden en verwijzen verder naar de afzonderlijke Hoofdstukken waarbinnen gras een rol speelt of naar bedoelde literatuur.

Gras op de green.
Gras op de fairway.

Gras in de rough.
Bloeiend gras in de rough.

Techniek

Het aanbrengen van gras kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Tijdens nieuwe aanleg en grotere renovaties, wordt overwegend gezaaid, machinaal. Dit kan droog of in Hydrovorm worden gedaan, kleine bijwerkingen nog uit de hand.

Daarnaast kunnen grasmatten worden gebruik, rollen die op speciale bedrijven zijn gesneden van voorgezaaide grasvelden. Deze grasrollen worden vaak gebruikt tijdens kleinere reparaties, noodreparaties en werkzaamheden waar tijd een belangrijke rol speelt. Met grasmatten heeft men in een relatief korte tijd effect.

Zowel voor zaaien als voor het gebruik van grasrollen geldt dat de grond dient te zijn voorbewerkt. Grasrollen die te lang op de rol blijven liggen, zullen gaan smetten of zelfs rotten en kunnen snel uitdrogen. Er zijn grasmatten waarin nylonnetten zijn verwerkt voor de versteviging.

Grasmatten op tee.
Grasmatten leggen langs de rand van waste area.

Grasmatten leggen en grasrollen op transport, tijdens winterperiode.
Grasmat op de rol, op pallets aangeleverd.

Vliesdoek

Inzaaien en met name herstelplekken inzaaien, kan ook met of uit de hand. In het vroege voorjaar wordt hierbij ter bescherming tegen o.a. nachtvorst, de ingezaaide plek wel beschermd met vliesdoek. Helpt ook tegen wegwaaien, indrogen en vogelvraat. Vliesdoek is zeer dun, licht, waterdoorlatend en wordt gemaakt van polypropeen. Het doek is verkrijgbaar in diktes, aangegeven in grammen (17 grams (= 17 g/m²), 30 grams of 60 grams). Daarnaast wordt het geleverd in standaard breedtes die uiteenlopen van 1,5m tot wel 15m en op lengtes tot wel 500m.

Baan vliesdoek op pas ingezaaide strook op de tee.
Vliesdoek op pas ingezaaide tee.

Naar de plaats en functie zijn de eisen die gesteld worden aan het gras voor green, tee, fairway en rough totaal verschillend. Bij factoren die hierop van invloed zijn, kunnen we denken aan macro- en microklimaat, de opbouw en samenstelling van de grond, cultuurtechnische aspecten, maar ook het spel, onderhoud en omgevingsfactoren zijn hierop van invloed. Graszaadmengsels worden speciaal voor deze verschillende invloedsfactoren en toepassingen ontwikkeld door gespecialiseerde veredelaars.

Belangrijke criteria of eisen ten aanzien van graseigenschappen die hierbij gelden zijn;

  • Kiemingssnelheid en -kracht,
  • Vestigingssnelheid,
  • Groeisnelheid,
  • Temperatuurgevoeligheid,
  • Hoge betredingstolerantie,
  • Goed herstellingsvermogen,
  • Zode dichtheid,
  • Grondsoortgevoeligheid,
  • Behoefte aan meststoffen,
  • Zaaidichtheid,
  • In- en doorzaaikwaliteit,
  • Maaihoogtetolerantie,
  • Schaduwgevoeligheid,
  • Ziekteresistentie,
  • Vereist onderhoudsniveau.

Foto 1, 2, 3 en 4 hierna: De verschillende grassoorten hebben ook een verschillende, eigen bloeiwijze.

Foto 1. Bloeiend gras.
Foto 2. Bloeiend gras.

Foto 3. Bloeiend gras.
Foto 4. Bloeiend gras in de rough.

Niet van natuurlijke aard zijn de tegenwoordig ook veelvuldig op de golfbaan toegepast kunstgrasvoorzieningen. Deze komen door de baan voor op de tee, in de fairway als wintertee en op de oefenhoek en drivingrange. Maar daarnaast ook op het terras, op paden en wegen, het dek van bruggen.

Onderhoud

Voor onderhoud en onderhoudswerkzaamheden wordt primair verwezen naar daarvoor bestemde literatuur en leermiddelen. Zo ook met betrekking tot ziekten en plagen. Hier wordt slechts beperkt op deze onderdelen ingegaan. Zie ook fairway, green, tee en rough.

Bloeiend gras op de voorgreen kleurt de aanblik zilverachtig.
Bloeiend gras op de voorgreen of apron.

Doorschietend grassoort op de green.
Schaars begroeide fairway met pollenvormende grassoort.

M.b.t. het gebruik van grasmatten geldt de nodige zorg voor kwaliteitsbehoud van de rollen. Deze kunnen bij niet tijdig gebruik het beste worden uitgerold en onderhouden (water geven, eventueel bemesten en maaien).

Aantasting van de green door Sneeuwschimmel.
Ook grasmatten op de rol in depot, vragen om zorg en aandacht.

Binnen diverse werkzaamheden worden door de greenkeepers machines ingezet. Punt van aandacht hierbij is de preventie tegen lekkende olie, welke de grasmat op de tee, in de fairway en op de green ernstig kan vervuilen. Ook bij uitvoering van belijningen is het zaak goed op te letten of het materiaal niet schadelijk is voor het gras. Verbranding of afsterven kan snel optreden(zie foto's hierna).

Spoor van olievervuiling op de tee.
Detailopname van olievervuiling op de tee.

Grassterfte of verbranding door op de tee toegepast (verkeerd) belijningsmateriaal?
Grassterfte of verbranding door op de tee toegepast (verkeerd) belijningsmateriaal?

Mede met het oog op mogelijke ziekten of bv. het zwiepen van greens, is het van belang te weten dat de ene grassoort meer dauwdruppels vasthoudt op het blad, dan de andere grassoort.

Ander soort fairwaygras met hoger vochtvolume dauw.
Duidelijk zichtbaar waar ander grassoort meer dauwvocht vasthoudt.

  • Droogte

Overdaad aan water kan schade aanrichten, maar ook droogte. Wanneer dit in combinatie met hoge temperaturen voor komt, zoals in Zuid-Europa, dan kan het gras hieronder ernstig lijden. We zien op zuidelijke banen dan ook regelmatig kale fairways voorkomen.

Nagenoeg kale fairways na de zomer.
Zware aantasting van bovengrondse grasdelen door combinatie van temperatuur en watergebrek.
Zware aantasting van bovengrondse grasdelen door combinatie van temperatuur en watergebrek.

Veiligheid

Veiligheidsaspecten met betrekking tot het gras op de golfbaan, hebben voornamelijk betrekking op hellingen i.v.m. gevaar van uitglijden. Ook kunnen door slijtage van de grasmat, bloot gekomen nylonnetten een gevaar opleveren.

Vrij liggend nylonnet in gras.
Versleten talud door betreding. Vorm van betredingserosie. Met gevaar voor uitglijden.

Dit is van toepassing op tees en greens, in mindere mate door de baan al komt dat ook voor. In seizoenen met veel regen en eventueel sneeuw of hagel, speelt dit extra. Spikes die zijn gevuld met grasresten en aarde, bieden op nat gras geen enkel houvast meer. Ook het wegglijden en slippen van buggy's is hier punt van zorg. Redenen om op natte momenten het gebruik van buggy's door de baan te verbieden.

Naast de veiligheidveiligheidsrisico’s is hier ook de zorg om beschadiging aan de baan te vermijden. Verder kan veiligheid een rol spelen binnen de rough, waar gras lang kan zijn en daardoor bv. struikelobjecten als stobben van afgezaagde bomen onzichtbaar worden. In tijden van droogte kan brandgevaar een punt van aandacht zijn. In sommige landen of seizoenen kunnen ook relaties met dieren of insecten om preventieve aandacht vragen.

Bij gebruik van spuitmiddelen, chemische middelen, zijn de daaromtrent geldende veiligheidsmaatregelen van belang. Ook vraagt dit specifieke kennis en is een diploma om te mogen spuiten vereist (Spuitlicentie). Binnen de veranderende normen en wettelijke regels ten aanzien van chemische middelen, is ook de kennis van selectieve herbiciden een vereiste.

Foto 1, 2 en 3 hierna: Grashellingen, kunnen het hele jaar door gevaarlijke situaties opleveren, vooral bij vochtigheid en in de winterperiode.

Foto 1. Conform spelersgedrag hier een 'natuurlijke' routing, maar niet zonder risico's.
Foto 2. Niet altijd is de geleiding, hier met een verhard pad, conform het natuurlijk gedrag. Zie de golfkargebruiker en de trolleygebruiker boven bij de green.
Foto 3. Een kort maar stijl talud is onder diverse weersomstandigheden niet zonder risico's.
onderdeel/gras.txt · Laatst gewijzigd: 2014/01/13 17:50 door Herman H. Berteler