Balspiraal
Definitie
De balspiraal is een apparaat waar spelers hun bal in leggen om de volgorde van afslaan op de eerste tee te regelen. Bekende varianten hierop zijn de TeeTimer en de balgoot. Meer en meer worden deze verdrongen door de digitale teetimer of speeltijd reservering. Debet hieraan is de langdurige periode van beperkingen door Covid-19 (Coronavirus).
Ook voor de afslagmat op de drivingrange bestaat er een balspiraal, voorzien van een pedaal om bal voor bal vrij te geven.
Geheel anders is het werken met startnummers die aan de balie worden toegekend en opgehangen op het startbord bij hole 1.
Golfregels
Welke relatie heeft de balspiraal met de spelregels? Graag verwijzen wij hiervoor naar de meest recente Golfregels en Amateurstatus Regels van de Nederlandse Golf Federatie of naar Rules of Golf and the Rules of Amateur Status.
Verwezen wordt naar:
Deel II Definities: Obstakels – Obstructions.
Zie ook Baan
Functie
De balspiraal wordt gebruikt voor het bepalen van de startvolgorde door de daartoe in de balspiraal gedeponeerde golfballen (per flight één bal!). De volgorde van spelen wordt bepaald aan de hand van de volgorde van de ballen in de spiraal. Deze staat vaak nabij de afslag van hole 1.
Anders dan de balspiraal, is de TeeTimer (een vinding van Jan Waslander van GC de Groene Ster - zie onder Vorm). De TeeTimer is een tijdsysteem, de tussentijd is 7 minuten maar kan ook worden geleverd met andere tussentijden. Mits goed gebruikt, geeft het met de ingelegde bal de starttijd aan en is daarmee startlijst en balspiraal tegelijk.
In alle gevallen geldt voor een goed gebruik dat de spelers zich gedisciplineerd gedragen ten aanzien van starttijd en startvolgorde.
De oefenspiraal voor afslagplaatsen, is een van een doceerpedaal voorziene spiraal die naast de oefenmat kan worden geplaatst en tot 80 ballen kan bevatten. Dit bijvoorbeeld op de drivingrange.
Vorm
De balspiraal is een spiraal die als rail rond de centrale as omlaag draait en waar de bovenin geplaatste bal steeds dichter het onderste punt nadert, met de 2e bal aansluitend en vervolgens de volgende ballen. De onderste bal kan worden uitgenomen, waarna de andere ballen een bal zakken.
Niet spiraalvormige 'balspiralen' zijn o.a.:
- De TeeTimer
- De Balgoot
- De verticale ballenpijp of ballenbuis
De TeeTimer
De TeeTimer is een vlak liggend raamwerk op een console, voorzien van spijlen waarop de ballen liggen en een verdeling van even en oneven uren staat aangegeven met tussentijd van telkens 7 minuten.
Foto 1, 2 en 3: De TeeTimer in gebruik in combinatie met instructievoorziening.
De Balgoot
Nog een andere uitvoeringsvorm is de balgoot, een V-vormige metalen goot voorzien van een open afdekking, in schuine stand geplaatst en met boven de ingang en onder de uitgang. De boven ingelegde bal rolt naar beneden tot in de opening onderin, een stukje zonder afdekking, waar de speler de bal kan uitnemen.
Ook zijn er uitvoeringen in hout, met enkele goot of dubbele goot.
De verticale ballenpijp of ballenbuis
Hier een doorzichtige, kunststof pijp of buis die verticaal is geplaatst op een stalen buis en waar de spelers bovenin de bal laten vallen. In de stalen buis, net onder de aansluiting met de doorzichtige pijp zit een opening waar de onderste bal met een daar aangebrachte schroef, naar buiten kan worden geduwd.
Boven genoemde teetimers worden tegenwoordig meer en meer vervangen door digitale timing van starttijd, die vanuit clubhuis of via de golfshop of administratiebalie wordt geregeld. Dit betreft dan reservering of vastlegging van starttijd.
Techniek
De balspiraal heeft een totale hoogte die kan variëren van 90 tot 120cm. Het ballenrek, de spiraal zelf, is veelal ca. 41cm en kan tot 24 golfballen houden. Gemaakt van staal, poeder gecoate in kleuren rood, geel, blauw, groen of zwart en standaard leverbaar. De spiraal is rondom een paal (vaak in een andere kleur dan de spiraal) gevormd die bij de eerste tee of bij een oefenhoek is vastgezet in de grond of los staat op een ronde voetplaat.
De TeeTimer is uitgevoerd in duurzaam gepareld roestvast staal (RVS). Accessoire: Roestvast stalen standaard met eventueel de handleiding, die naast de TeeTimer geplaatst kan worden.
Balgoten kunnen van elk open gezaagd kokerprofiel zijn met de diameter van een golfbal en zijn gemonteerd op een of twee staanders.
Een ballenpijp kan zijn van doorzichtig kunststof of een stalen pijp. Heeft een lengte of hoogte die geschikt is om de bal bovenin te laten vallen. De lengte van de (doorzichtige)pijp is afhankelijk van het aantal ballen dat men wil toelaten. In de hier bekende uitvoering is de onderpijp van roestvast staal (RVS), zo ook de schroef die als uitduwhandle dienst doet.
Onderhoud
Het onderhoud is primair gericht op het materiaal, corrosie, beschadiging, kleurverlies e.d. Daarnaast dient er aandacht te blijven voor de doorstroom van de ballen in de spiraal, dat ze niet door verbuiging van de spiraalgeleiders halverwege blijven steken.
Ander punt van aandacht is de betredingserosie onder en nabij de balspiraal, waardoor bij slecht weer modder optreedt of water blijft staan. Dit nodigt niet uit tot gebruik en leidt tot vervuiling.
Hygiëne
Belangrijk is eigenlijk alleen de erosieproblematiek. Gelet op het feit dat de balspiraal aan de start van de baan staat, is het plaatsen van een afvalbak in de directe nabijheid ook aan te bevelen.
Veiligheid
Veiligheidsaspecten m.b.t. de balspiraal zelf zijn er eigenlijk niet. Secundair geldt hier de preventie tegen uitglijden bij nattigheid, wanneer de bodem onder of rond de balspiraal is uitgesleten en hierin water kan blijven staan.