Fontein

Een fontein is een kunstmatige installatie die water spuit, dit kan permanent zijn of variëren en is afhankelijk van de druk, het type en de instelling. De straal kan enkel zijn of meervoudig, verticaal gericht, onder variabele hoeken of laag als een borrel.

Monostraalfontein.

Borrelfontein in waterhindernis.

Fonteinen in vijvers zijn aansprekende aandachttrekkers en worden dan ook ingezet om het aanzicht te verfraaien. Daarnaast is de inzet van de fontein veelal gericht op beluchten van het water, het toebrengen van zuurstof (fontein-aerator) en het in beweging brengen van water. Indirect een preventieve actie voor een beter biologisch evenwicht, tegen algenvorming, botulisme en stank. Vanwege de aantrekkingskracht worden fonteinen ook wel gecombineerd toegepast met promotiemateriaal.

Straalfontein met drie stralen.

Borrelfontein nabij green aan het water.

Ondanks dat er een uitgebreid assortiment van fonteinen beschikbaar is, zie je wereldwijd op golfbanen vaak het zelfde type fonteininstallatie terug komen, de beluchter. Er is slechts in beperkte mate sprake van een toepassing gerelateerd aan landschappelijke kenmerken of persoonlijke wensen.

Grofweg zijn te onderscheiden de bijna algemeen voorkomende trechterwaaier, de monostraal, fijnstraal (of veelvoud aan fijne stralen) en borrel- of bronfontein. Deze naast enkele meer kunstzinnige, meervoudige fontein zoals de 'waterbol'.

Wereldwijd wordt de trechterwaaier fontein op golfbanen toegepast, vallend onder de categorie ‘beluchters’. Daarnaast zien we nabij een terras of ingang van het clubhuis ook wel de meervoudige fontein of waterbol. Verder zijn er monostralen of volle fonteinen in gebruik, bronnen en watervallen.

Beluchterfontein.

Beluchterfontein.

Beluchterfontein.

Meervoudige fontein als waterbol.

Horizontale watersplitsing bij de inlaat in een vijver.

Volle fontein met meerdere grove en fijne stralen.

Een niet of nauwelijks op golfbanen voorkomende techniek is het waterscherm of watergordijn, toepasbaar rond het terras, in of tegen het clubhuis, zie foto hierna.

Watergordijn langs de verticale muur bij ingang clubhuis Ouwbaai GC.

Ook in vijvers worden verschillen in waterhoogtes toegepast voorzien van een waterval of spruitstuk om water in te voeren.

Verwarrend kan het woord fontein wel zijn omdat dit wordt gebruikt voor meerdere betekenissen, waaronder een kleine wastafel of een drinkkraantje. De hier bedoelde fonteinen zijn installaties van buizen, pijpen, slangen, filters, fonteinkoppen en kranen, aangesloten op een bijpassende pomp die de nodige waterdruk levert voor het opspuiten.

Het materiaal bestaat steeds vaker uit een basis van roestvast staal (RVS), in speciale gevallen beschermd tegen zout water. De watertoevoer komt via de waterleiding, uit een bron of uit een bassin.

Fonteinen kunnen zelfstandig vast staan in de bodem van het reservoir, op drijvers zijn gemonteerd of op een kunstmatig eiland. Vaak worden fonteinen gecombineerd met onderwaterverlichting, landspots of gestuurde led verlichting toegepast. Verlichtingskleur en spuithoogte zijn zo nodig met een besturingscomputer in te stellen.

Foto's hierna: Ook borrelfonteinen of bronfonteinen komen op banen voor.

Borrelfontein of bronfontein.

Borrelfontein of bronfontein.

Borrelfontein of bronfontein.

Twee borrelfonteinen of bronfonteinen naast elkaar

Afhankelijk van de zuiverheid van het water, dienen de leidingen en spuitgaten met enige frequentie te worden gereinigd om afzetting van zand, kalk of ijzer tegen te gaan. Voor afvangen van grof vuil dienen filters te worden gebruikt, die met regelmaat worden schoongemaakt.

Ook het zuiveren van vele soorten algen en wieren is punt van zorg. Dit naast controle op de hardheid van het water, de zuurgraag of pH waarde en bv. het bevatten van ijzer. Hier is tegen de algen ook inzet van trillingen mogelijk, ultrasone frequenties. Deze trillingen beschadigen de wand van de microscopisch kleine cellen van algen en legionella, waardoor deze afsterven. Dit voorkomt verstopping van leidingen en filters. In de markt beter bekend als H2O sound. Onder hoofdstuk Waterhindernis meer hierover.

Afhankelijk van de plaats en het land, is preventie tegen bevriezing in de winterperiode van belang. Roestvrij houden, verwering van kunststofmateriaal, zichtbaar houden van bovengrondse bedieningselementen, tijdige vervanging van kapotte verlichting e.d. zijn punten van aandacht. Wordt het onderhoud niet zelf gedaan dan is uitbesteden aan watertechnische bedrijven, die hierin gespecialiseerd zijn, een optie.

Ook belangrijk is dat de fontein vast blijft zitten, gefixeerd en niet zodanig beweegt dat de verticale straal afwijkt. Drijvende fonteinen kunnen wel mobiel zijn en bewegingsruimte hebben op het water. Bij verlichte fonteinen bepalen ook de lampen en elektriciteitsbedrading het nodige onderhoud.

Foto 1, 2, 3 en 4: Bij monostraal- en fijnstraalfonteinen, valt een verstopping sneller waar te nemen.

Foto 1: Monostraalfontein.

Foto 2: Monostraalfontein.

Foto 3: Fijnstraalfontein.

Foto 4: Fijnstraalfontein.

Hygiëne is hier vooral gericht op toegepaste filters, het zand en vuilvrij houden van de leidingen en fonteinkop(pen). Vervuild oppervlaktewater met blad, slib, plantenresten, algen e.d. kan verstorend werken en naast haperingen ook schade aanrichten. Bladvangers en zandfilters vormen onderdeel van het hygiënepakket.

Veiligheidseisen zijn hier specifiek gericht op de pompen, bovengrondse kranen en de elektriciteitstoevoer voor pompen en eventuele verlichting. Mede in verband met de waterpartij waarin de fontein is aangebracht, is een reddingsboei ter plaatse geen overbodige luxe.