| Beide kanten vorige revisieVorige revisie | Volgende revisieBeide kanten volgende revisie |
| onderdeel:erosie [2012/01/24 09:11] – [Techniek] Herman H. Berteler | onderdeel:erosie [2012/12/17 17:21] – Herman H. Berteler |
|---|
| |
| ===== Definitie ===== | ===== Definitie ===== |
| [{{:onderdeel:erosie:erosie.jpg?300|Erosie verschijnsel.}}]Erosie is het slijtageproces van de grond waarbij materiaal wordt verplaatst of geheel verdwijnt. Dit kan op de golf[[onderdeel:baan]] door de werking van wind en stromend water (natuurlijke oorzaak) en door veelvuldige betreding en/of berijden van delen van de baan. {clear} | [{{:onderdeel:erosie:erosie.jpg?300|Erosie verschijnsel.}}]Erosie is het slijtageproces van de grond waarbij materiaal wordt verplaatst of geheel verdwijnt. Dit kan op de [[onderdeel:baan|golfbaan]] door de werking van wind en stromend water (natuurlijke oorzaak) en door veelvuldige betreding en/of berijden van delen van de baan. {clear} |
| [{{:onderdeel:erosie:definitie_1.jpg?200|Erosie, grondverplaatsing door veelvuldig berijden.}}] | [{{:onderdeel:erosie:definitie_1.jpg?200|Erosie, grondverplaatsing door veelvuldig berijden.}}] |
| [{{:onderdeel:erosie:definitie_2.jpg?300|Erosie, grondverplaatsing door veelvuldig betreden.}}] | [{{:onderdeel:erosie:definitie_2.jpg?300|Erosie, grondverplaatsing door veelvuldig betreden.}}] |
| |
| ===== Preventie ===== | ===== Preventie ===== |
| Preventie tegen vormen van erosie kan op diverse plaatsen en momenten door de [[onderdeel:baan]] worden gedaan. Dit begint al bij de aanleg van de [[onderdeel:baan]], bijv. door de wijze van opbouw van de [[onderdeel:tee]], de [[onderdeel:bunker]], [[onderdeel:fairway]] en [[onderdeel:green]]. Zowel de hellinghoeken als de begroeiing of eventueel toegepaste grondkering kunnen hierop zijn gericht. | Preventie tegen vormen van erosie kan op diverse plaatsen en momenten door de [[onderdeel:baan|baan]] worden gedaan. Dit begint al bij de aanleg van de [[onderdeel:baan|baan]], bijv. door de wijze van opbouw van de [[onderdeel:tee|tee]], de [[onderdeel:bunker|bunker]], [[onderdeel:fairway|fairway]] en [[onderdeel:green|green]]. Zowel de hellinghoeken als de begroeiing of eventueel toegepaste grondkering kunnen hierop zijn gericht. |
| |
| Ook kunnen tot de preventieve maatregelen worden gerekend, de stabilisatiematten in wegen en [[onderdeel:pad]]en, kunst[[onderdeel:gras]] op slechte groeiplaatsen, extra inbreng van semiverharding op plaatsen die veel worden betreden of bereden. | Ook kunnen tot de preventieve maatregelen worden gerekend, de stabilisatiematten in wegen en [[onderdeel:pad|paden]], [[onderdeel:kunstgras|kunstgras]] op slechte groeiplaatsen, extra inbreng van [[onderdeel:pad|verharding]] of semiverharding op plaatsen die veel worden betreden of bereden. |
| |
| Een in het buitenland wel toegepaste vorm van preventie, is het bedekken van risicoplekken met lange dennennaalden (zie foto hierna). [{{:onderdeel:erosie:preventie_1.jpg?300|Bodem afgedekt met dennennaalden.}}] Hiernaast is een goede en doelgerichte onderhoudsvisie van belang voor de [[onderdeel:beplanting]] en biotopen, voor vijvers, sloten en greppels ([[onderdeel:waterhindernis]]sen).{clear} | Een in het buitenland wel toegepaste vorm van preventie, is het bedekken van risicoplekken met lange dennennaalden (zie foto hierna). [{{:onderdeel:erosie:preventie_1.jpg?300|Bodem afgedekt met dennennaalden.}}] Hiernaast is een goede en doelgerichte onderhoudsvisie van belang voor de [[onderdeel:beplanting|beplanting]] en [[onderdeel:natuur|biotopen]], voor [[onderdeel:waterhindernis|vijvers]], [[onderdeel:ontwatering|sloten en greppels]].{clear} |
| |
| Een opvallende vorm van preventie tegen erosie, is bij nieuwe aanleg en renovatie, het inzaaien van bv. de [[onderdeel:fairway]]s en [[onderdeel:green]] door middel van hydroseeding. | Een opvallende vorm van preventie tegen erosie, is bij nieuwe aanleg en renovatie, het inzaaien van bv. de [[onderdeel:fairway|fairways]] en [[onderdeel:green|greens]] door middel van [[onderdeel:fairway|hydroseeding]]. |
| |
| Hydroseeding is een zaai-spuittechniek die voornamelijk wordt toegepast op humusarme zandgronden. De hier gebruikte fixatiestof fixeert de zaden aan de bodem en de bovenlaag, zodat water- en winderosie er minder vat op krijgen. | [[onderdeel:fairway|Hydroseeding]] is een zaai-spuittechniek die voornamelijk wordt toegepast op humusarme zandgronden. De hier gebruikte fixatiestof fixeert de graszaden aan de bodem en de bovenlaag, zodat water- en winderosie er minder vat op krijgen. |
| [{{:onderdeel:erosie:preventie_2.jpg?300|Tank vullen en voorbereiden. }}] | [{{:onderdeel:erosie:preventie_2.jpg?300|Tank vullen en voorbereiden. }}] |
| [{{:onderdeel:erosie:preventie_3.jpg?300|Op de fairway spuiten.}}] | [{{:onderdeel:erosie:preventie_3.jpg?300|Op de fairway spuiten.}}] |
| |
| ===== Vorm ===== | ===== Vorm ===== |
| Erosie komt met herhaling voor op veel plaatsen door de [[onderdeel:baan]]. Veelal zijn dit gevolgen van aanhoudende regen en wind, tijdens stormen en noodweer. De plaatsen waar erosie kan optreden zijn velerlei en eigenlijk over het gehele terrein. In het bijzonder is de schade waarneembaar op de [[onderdeel:tee]], aan [[onderdeel:bunker]]s, op de [[onderdeel:fairway]], op de [[onderdeel:green]] of in de [[onderdeel:rough]] en in biotopen. Foto 1, 2 en 3: Slecht weer, hevige of langdurige regen dragen bij tot vormen van watererosie.{clear} | Erosie komt met herhaling voor op veel plaatsen door de [[onderdeel:baan|baan]]. Veelal zijn dit gevolgen van aanhoudende regen en wind, tijdens stormen en noodweer. De plaatsen waar erosie kan optreden zijn velerlei en eigenlijk over het gehele terrein. In het bijzonder is de schade waarneembaar op de [[onderdeel:tee|tee]], aan [[onderdeel:bunker|bunkers]], op de [[onderdeel:fairway|fairway]], op de [[onderdeel:green|green]] of in de [[onderdeel:rough|rough]] en in [[onderdeel:natuur|biotopen]]. Foto 1, 2 en 3: Slecht weer, hevige of langdurige regen dragen bij tot vormen van watererosie.{clear} |
| |
| [{{:onderdeel:erosie:vorm_1.jpg?300|Foto 1: Slecht weer met hevige regen zet de green in korte tijd blank. }}] | [{{:onderdeel:erosie:vorm_1.jpg?300|Foto 1: Slecht weer met hevige regen zet de green in korte tijd blank. }}] |
| |
| {clear} | {clear} |
| Minder opvallend maar niet minder plezierig, zijn plaatsen op en langs [[onderdeel:pad]]en en wegen, rond [[onderdeel:balspiraal]], [[onderdeel:afvalbak]]ken, [[onderdeel:bank]]en, [[onderdeel:balwasser]]s en overige accessoires. De schade die ontstaat door vormen van erosie, kan zich uiten door diep uitgesleten (uitgespoelde of weggewaaide) grond, door elders opgespoelde of opgewaaide grond, door kaal gesleten grond of verstuivingen of door kleine kuilen en gaten. Laatst genoemden treden ook op door veel betreding en berijden van een en dezelfde plek. | Minder opvallend maar niet minder plezierig, zijn plaatsen op en langs [[onderdeel:pad|paden en wegen]], rond [[onderdeel:balspiraal|balspiraal]], [[onderdeel:afvalbak|afvalbakken]], [[onderdeel:bank|banken]], [[onderdeel:balwasser|balwassers]] en overige accessoires. De schade die ontstaat door vormen van erosie, kan zich uiten door diep uitgesleten (uitgespoelde of weggewaaide) grond, door elders opgespoelde of opgewaaide grond, door kaal gesleten grond of verstuivingen of door kleine kuilen en gaten. Laatst genoemden treden ook op door veel betreding en berijden van een en dezelfde plek. |
| |
| [[onderdeel:Pad]]en en wegen zijn voor erosie gevoelige inrichtingselementen, maar ook waterbekkens en vijvers, sloten en greppels, dassengangen, dassentunnels e.d. Niet zelden nemen we uitgespoelde duikers en pijpleidingen waar, ondermijnde verhardingen van wegen en [[onderdeel:pad]]en of vrij gekomen beschoeiing. | [[onderdeel:pad|Paden en wegen]] zijn voor erosie gevoelige inrichtingselementen, maar ook [[onderdeel:waterhindernis|waterbekkens en vijvers]], [[onderdeel:ontwatering|sloten en greppels]], dassengangen, dassentunnels e.d. Niet zelden zien we uitgespoelde duikers en pijpleidingen, ondermijnde verhardingen van [[onderdeel:pad|wegen en paden]] of vrij gekomen [[onderdeel:waterhindernis|beschoeiing]]. |
| |
| ===== Techniek ===== | ===== Techniek ===== |
| **Watererosie.**{clear} | **Watererosie.**{clear} |
| Bij dit proces worden bodemdeeltjes door de impact van regendruppels en stromend water losgemaakt en met het stromende water afgevoerd. Geconcentreerd kunnen dit omvangrijke geulen en grondverplaatsingen als schadebeeld opleveren. Het leidt onder meer tot een afname van de bodemkwaliteit, maar ook tot belangrijke schade door uitgespoelde of ingestorte wanden en modderoverlast in stroomafwaarts gelegen delen van de [[onderdeel:baan]]. Muren, grondkeringen, [[onderdeel:brug]], duikers, doorvoerpijpen e.a. kunnen ondermijnd worden even als [[onderdeel:pad]]verhardingen. Afvoerputten kunnen vol spoelen en daardoor verstopt raken. | Bij dit proces worden bodemdeeltjes door de impact van regendruppels en stromend water losgemaakt en met het stromende water afgevoerd. Geconcentreerd kunnen dit omvangrijke geulen en grondverplaatsingen als schadebeeld opleveren. Het leidt onder meer tot een afname van de bodemkwaliteit, maar ook tot belangrijke schade door uitgespoelde of ingestorte wanden en modderoverlast in stroomafwaarts gelegen delen van de [[onderdeel:baan|baan]]. Muren, grondkeringen, [[onderdeel:brug|bruggen]], duikers, doorvoerpijpen e.a. kunnen ondermijnd worden even als [[onderdeel:pad|padverhardingen]]. [[onderdeel:ontwatering|Afvoerputten]] kunnen vol spoelen en daardoor verstopt raken. |
| |
| {clear} | {clear} |
| |
| **Winderosie.**{clear} | **Winderosie.**{clear} |
| Bij dit proces worden bodemdeeltjes door de kracht van de wind meegenomen. Golfbanen aan de kust, op droogtegevoelige veenbodems of in zandverstuivingsgebieden zijn gevoeliger voor winderosie dan in andere gebieden. Kleinschalig kan dit lokaal voor komen in bunkers en [[onderdeel:waste-area]]s, wat tot enorme hoeveelheden zandverlies kan leiden.{clear} | Bij dit proces worden bodemdeeltjes door de kracht van de wind meegenomen. [[onderdeel:baan|Golfbanen]] aan de kust, op droogtegevoelige veenbodems of in zandverstuivingsgebieden zijn gevoeliger voor winderosie dan in andere gebieden. Kleinschalig kan dit lokaal voor komen in [[onderdeel:bunker|bunkers]] en [[onderdeel:waste-area|waste-areas]], wat tot enorme hoeveelheden zandverlies kan leiden.{clear} |
| |
| **Betredingserosie en berijdingserosie.**{clear} | **Betredingserosie en berijdingserosie.**{clear} |
| {clear} | {clear} |
| |
| Bij dit proces worden bodemdeeltjes door veelvuldig gebruik van concentratiepunten meegenomen met schoeisel of bandenprofiel en weggeschoven. Hierdoor ontstaan uitgesleten gaten, kuilen of sleuven en wordt de grond ter plaatse extreem aangedrukt, in elkaar geperst. De vervolgschade bestaat uit langdurige wateroverlast na regen, door een verslechterde waterdoorlatendheid van de grond en daardoor beperkte [[onderdeel:infiltratie]]. Ook kan de kuilvorming vervolgens winderosie in de hand werken of versterken. | Bij dit proces worden bodemdeeltjes door veelvuldig gebruik van concentratiepunten meegenomen met schoeisel of bandenprofiel en weggeschoven. Hierdoor ontstaan uitgesleten gaten, kuilen of sleuven en wordt de grond ter plaatse extreem aangedrukt, in elkaar geperst. De vervolgschade bestaat uit langdurige [[onderdeel:ontwatering|wateroverlast]] na regen, door een verslechterde waterdoorlatendheid van de grond en daardoor beperkte [[onderdeel:infiltratie]]. Ook kan de kuilvorming vervolgens winderosie in de hand werken of versterken. |
| |
| Dit verschijnsel vindt plaats rond de [[onderdeel:balspiraal]], bij [[onderdeel:afvalbak]]ken, [[onderdeel:balwasser]] en [[onderdeel:bank]]en. Maar ook langs [[onderdeel:pad]]en en wegen daar waar de bochten worden afgesneden. Op plaatsen waar verharde parkeer- of draaiplaatsen voor [[onderdeel:buggy]]’s ontbreken of [[onderdeel:pad]]en te smal zijn voor de [[onderdeel:buggy]]’s of het werkverkeer, is dit verschijnsel schering en inslag. | Dit verschijnsel vindt plaats rond de [[onderdeel:balspiraal|balspiraal]], bij [[onderdeel:afvalbak|afvalbakken]], [[onderdeel:balwasser|balwasser]] en [[onderdeel:bank|banken]]. Maar ook langs [[onderdeel:pad|padenen en wegen]] daar waar de bochten worden afgesneden. Op plaatsen waar verharde parkeer- of draaiplaatsen voor [[onderdeel:buggy|buggy's]] ontbreken of [[onderdeel:pad|paden]] te smal zijn voor de [[onderdeel:buggy|buggy's]] of het werkverkeer, is dit verschijnsel schering en inslag. |
| |
| Zie foto’s 1, 2 en 3: Gecombineerde schade door watererosie en verkeerd berijden.{clear} | Zie foto’s 1, 2 en 3: Gecombineerde schade door watererosie en verkeerd berijden.{clear} |
| |
| ===== Onderhoud ===== | ===== Onderhoud ===== |
| Binnen de onderhoudswerkzaamheden m.b.t. erosie, zal het primair gaan om preventieve beheersmaatregelen en herstel van schade. Beheersmaatregelen om erosie te voorkomen zijn gericht op het in stand houden van de begroeiing ter plaatse (wanneer die daar aanwezig is of kan zijn) en het voorkomen van sterk stromend water. In geval van [[onderdeel:bunker]]s en [[onderdeel:waste-area]] is dit haast onmogelijk en daarmee schade door watererosie haast onvermijdelijk. | Binnen de onderhoudswerkzaamheden m.b.t. erosie, zal het primair gaan om preventieve beheersmaatregelen en herstel van schade. Beheersmaatregelen om erosie te voorkomen zijn gericht op het in stand houden van de [[onderdeel:beplanting|begroeiing]] ter plaatse (wanneer die daar aanwezig is of kan zijn) en het voorkomen van sterk stromend water. In geval van [[onderdeel:bunker|bunkers]] en [[onderdeel:waste-area|waste-areas]] is dit haast onmogelijk en daarmee schade door watererosie haast onvermijdelijk. |
| |
| __Door de [[onderdeel:baan]], in de [[onderdeel:rough]] en biotopen, rond accessoires en [[onderdeel:pad]]en en wegen kunnen beheersmaatregelen effectief zijn en hebben betrekking op:__{clear} | __Door de [[onderdeel:baan|baan]], in de [[onderdeel:rough|rough]] en [[onderdeel:natuur|biotopen]], rond accessoires en [[onderdeel:pad|pade en wegen]] kunnen beheersmaatregelen effectief zijn en hebben betrekking op:__{clear} |
| * het niet in een keer rooien (kaalslag) van een bos perceel, bosplantsoen, heesters of kruidachtigen of andere vormen van begroeiing en [[onderdeel:beplanting]], | * het niet in een keer rooien (kaalslag) van een [[onderdeel:boom|bos]] perceel, [[onderdeel:beplanting|bosplantsoen, heesters of kruidachtigen]] of andere vormen van begroeiing en [[onderdeel:beplanting]], |
| * op (zeer steile)heuvel- en berghellingen bomen of struiken aanplanten en dode bomen reduceren tot hakhout: hierdoor valt de [[onderdeel:boom]] niet om wat de daarbij behorende erosie beperkt, | * op (zeer steile)heuvel- en berghellingen [[onderdeel:boom|bomen]] of [[onderdeel:beplanting|struiken]] aanplanten en [[onderdeel:boom|dode bomen]] reduceren tot hakhout: hierdoor valt de [[onderdeel:boom|boom]] niet om wat de daarbij behorende erosie beperkt, |
| * het bouwen van [[onderdeel:terras]]sen en dammetjes langs de hoogtelijnen om de grond en het water vast te houden, zowel in het terrein als op [[onderdeel:pad]]en en wegen (eventueel met watergoten), | * het bouwen van [[onderdeel:terras|terrassen]] en dammetjes langs de hoogtelijnen om de grond en het water vast te houden, zowel in het terrein als op [[onderdeel:pad|paden en wegen]] (eventueel met watergoten), |
| * het toepassen van grondkering en grondverankering bij steile wanden, | * het toepassen van grondkering en grondverankering bij steile wanden, |
| * waar niet noodzakelijk, minder steile hellingen of taluds toepassen, | * waar niet noodzakelijk, minder steile hellingen of taluds toepassen, |
| * het plaatsen van stroken [[onderdeel:beplanting]] langs een hoogtelijn om de grond en het water op te vangen, | * het plaatsen van stroken [[onderdeel:beplanting|beplanting]] langs een hoogtelijn om de grond en het water op te vangen, |
| * het plaatsen van opvangbekkens waarin het water tot rust komt en de grond neerslaat, al dan niet voorzien van een overloop, | * het plaatsen van [[onderdeel:waterhindernis|opvangbekkens]] waarin het water tot rust komt en de grond neerslaat, al dan niet voorzien van een overloop, |
| * het toepassen van stabilisatiematten op onverharde [[onderdeel:pad]]en en wegen of [[onderdeel:gras]]velden om de grond vast te houden, | * het toepassen van stabilisatiematten op onverharde [[onderdeel:pad|paden en wegen]] of [[onderdeel:gras|grasvelden]] om de grond vast te houden, |
| * gebruik van kunst[[onderdeel:gras]] op moeilijk begroeibare plaatsen, | * gebruik van [[onderdeel:kunstgras|kunstgras]] op moeilijk begroeibare plaatsen, |
| * tijdige op- en aanvulling met semiverharding of de doorlatendheid van geconcentreerde betredingspunten verbeteren. | * tijdige op- en aanvulling met [[onderdeel:pad|semiverharding]] of de doorlatendheid van geconcentreerde betredingspunten verbeteren. |
| |
| [{{:onderdeel:erosie:onderhoud_1.jpg?300|In regenrijke gebieden worden wel betongoten toegepast, voorzien van goede kantopsluiting. }}] | [{{:onderdeel:erosie:onderhoud_1.jpg?300|In regenrijke gebieden worden wel betongoten toegepast, voorzien van goede kantopsluiting. }}] |
| {clear} | {clear} |
| |
| Hiernaast is herstelwerk belangrijk, niet alleen egaliseren en weer aanvullen van erosiesleuven en weggespoeld zand of grond, maar ook het ledigen van afvoerputten, afvoerpijpen, rioleringen en drainages. | Hiernaast is herstelwerk belangrijk, niet alleen egaliseren en weer aanvullen van erosiesleuven en weggespoeld zand of grond, maar ook het ledigen van [[onderdeel:ontwatering|afvoerputten, afvoerpijpen, rioleringen]] en [[onderdeel:drainage|drainages]]. |
| |
| [{{:onderdeel:erosie:tn_volgespoelde_put.jpg?300|Afvoerput volgespoeld met zand na hevige regenbui.}}] | [{{:onderdeel:erosie:tn_volgespoelde_put.jpg?300|Afvoerput volgespoeld met zand na hevige regenbui.}}] |
| |
| ===== Veiligheid ===== | ===== Veiligheid ===== |
| [[onderdeel:Veiligheid]]saspecten zijn hier zowel preventief als curatief vooral gericht op het fysieke risico voor de golfer en zijn materiaal en het risico van ongevallen voor greenkeepers, machines en materieel. | [[onderdeel:veiligheid|Veiligheidsaspecten]] zijn hier zowel preventief als curatief vooral gericht op het fysieke risico voor de golfer en zijn materiaal en het risico van ongevallen voor greenkeepers, machines en materieel. |
| |
| |