Hellingbaan

Een hellingbaan is een schuin op- of aflopend, beloop- en/of berijdbare helling.

Betonnen hellingbaan naar tee.

Welke relatie heeft de hellingbaan met de spelregels? Graag verwijzen wij hiervoor naar de meest recente Golfregels en Amateurstatus Regels van de Nederlandse Golf Federatie of naar Rules of Golf and the Rules of Amateur Status.

Verwezen wordt naar:

Deel II Definities:

Obstakels – Obstructions

Zie ook Baan

De functie van de hellingbaan is het overbruggen van een hoogteverschil. Dit kan zijn als alternatief voor de trap om ook toegang voor mensen met functiestoornissen (gehandicapte), mogelijk te maken. Verder voor kinderwagens of zoals op de golfbaan voor trolles en buggy's, speciale voor gehandicapten aangepaste buggy of scootmobiel, voor werkmaterieel van de greenkeeper of toelevering van goederen (zie foto).

Toeleveringsmogelijkheid naast de trap met een hellingbaan.

Toegang naar clubhuis d.m.v. een hellingbaan.

De vorm van hellingbanen is niet standaard geregeld. Wel worden bij nieuw te bouwen gebouwen (daar waar een bouwvergunning is vereist voor bv. het Clubhuis of de drivingrange), wettelijke regels gekoppeld aan de te verlenen Bouwvergunning via toetsing aan het Bouwbesluit. Toetsing en naleving blijken in de praktijk niet altijd gegarandeerd. Er zijn binnen het Bouwbesluit voorschriften m.b.t. de lengte van de hellingbaan, de breedte, het te overbruggen hoogteverschil in relatie met hellingspercentage, afrijbeveiliging, vrije vloeroppervlakte begin en einde hellingbaan (bordes) e.d.

Op golfbanen zien we in de praktijk vele vormen van hellingen of hellingbanen toegepast, kwalitatief van wisselend niveau en functioneel niet altijd even effectief of veilig. Ook de keuze van verhardingsmateriaal is hierbij belangrijk, dit met het oog op stroefheid en vlakheid. Maar ook onverharde hellingbanen komen voor, voorzien van een met gras begroeide oppervlakte. Niet ongebruikelijk is ook in gebruik de gecombineerde trap x hellingbaan (zie foto onder Techniek).

Korte hellingbanen in betonpad, door een waterloop. Met brug als alternatief.

Hellingbaan op sterk bollend brugdek.

Hellingbaan bestraat met natuursteen in beton.

Flauwe helling in clubhuispad.

Hellingbaan met grasoppervlak naast trapelement.

Binnen veel golfbanen zien we door de baan vormen van hoogteoverbrugging die voor de golfers onbedoeld of niet aangeduid, een hellingbaan vormen. Vaak wordt bij de hellingbaan direct gedacht aan de specifiek voor gehandicapten (lees rolstoel) gemaakte voorziening nabij een gebouw.

Maar vergelijkbaar is voor de golfers ook de helling naar de tee), hellingen op de fairway, een helling van een hoger gelegen green, de bunkerhelling, de helling van een brug of hellingen bij het toiletgebouw, schuilhut, drivingrange e.d.

Op diverse plaatsen zien we hier voorzieningen aangebracht als verharde of semiverharde paden, soms ook een trap als alternatief. Slechts zelden is er naast de trap ook nog een alternatieve hellingbaan, bijv. voor mensen met functiestoornissen of voor een scootmobiel.

Ook binnen buggypaden kunnen (enorme)hellingen voorkomen. Plaatselijk ook waar het padPad een watergoot of sloot doorkruist, met soms aansluitend een alternatieve brug voor de lopende golfer of bij toegangen tot brug, brughellingen, oversteekplaatsen e.d.

Dan zijn er vanzelfsprekend de hellingbanen bij clubhuizen, die wonderlijk genoeg heel vaak hoog boven het maaiveld zijn gebouwd, op een terp. Niet altijd bevat de toegangstrap tot het clubhuis een direct nabije hellingbaan, soms is die onwaardig verderop gelegen of zelfs ‘achterom’. Alternatief kan een lift zijn, welke niet zelden ook als een goederenlift dienst doet.

Foto 1, 2 en 3: Hoger gelegen clubhuizen hebben de hellingbaan op verschillende wijze uitgevoerd.

Foto 1: Clubhuis hier bereikbaar met trap en gescheiden hellingbaan.

Foto 2: Clubhuis hier bereikbaar met trap en twee gescheiden hellingbanen, verhard en onverhard.

Foto 3: Clubhuis hier alleen bereikbaar via een hellingbanen.

Afhankelijk van de lengte van de hellingbaan is er een wettelijk bepaald maximaal hellingspercentage. Een helling die over een afstand X dezelfde hoogte X overbrugd heeft een percentage van 100%, effectief is dat een helling van 45gr., hetgeen ondenkbaar is. Maar als je een helling van 14% hebt, overbrugt deze 14cm hoogte op 1m afstand. De hellingshoek is dan tan(a)=14/100, is ongeveer 7,9gr., wat wel in de praktijk voor komt.

In het Bouwbesluit staan maatvoeringen aangegeven en helling, zoals;

* 1:12 indien het hoogteverschil niet groter is dan 0,25m, 
* 1:16 indien het hoogteverschil groter is dan 0,25 m, maar niet groter dan 0,5m, en 
* 1:20 indien het hoogteverschil groter is dan 0,5m. 

Om misverstanden te voorkomen, 1:20 is niet het zelfde als 20%. Voor meer technische details en voorschriften, wordt verwezen naar het Bouwbesluit of gespecialiseerde literatuur als Geboden Toegang.

Hellingbaan met traptreden.

Hellingbaan van natuursteen in beton met natuurstenen trap.

Zeer steile hellingbaan naast een trap met leuning.

Hellingbaan met passeerruimte.

Gehandicaptenbuggy op stijgend pad.

Zware houten trap met houten hellingbaan, geheel voorzien van leuningen.

Het onderhoud van hellingbanen is specifiek gericht op veiligheid voor de gebruiker. In het bijzonder stroefheid of gladheid in relatie met materiaal (slijtage) en weersomstandigheden is hierbij van belang. Brugdekken), van hout kunnen snel problemen geven, maar ook rollend gruis of grint op steile paden.

Antislip is hierbij een aandachtspunt, ruwe structuur of reliëf, kunstgrasbekleding, rubbermatten met noppen e.d.

Ander aspect van onderhoud, is de aandacht voor het gebruik van en rondom de hellingbaan. Op onderstaande foto is veel betredingserosie waar te nemen naast de hellingbaan. Een betere geleiding van doelgericht gebruik, kan hier behulpzaam zijn.

Hellingbaan van betonklinkers.

Uitglijden, valpartijen, afrijgevaar maar ook uitputting zijn onderdelen van zorg binnen het veiligheidsbeleid rond hellingen en hellingbanen. Dit op plaatsen als bij het clubhuis, de drivingrange en oefenhoeken, de tee, hellingen door de baan, bunkers, green, toiletgebouw, schuilhutten e.d., afhankelijk van de lokale situatie.