Beregening

Definitie

Beregening is een moderne technische vorm van irrigatie, van het kunstmatig winnen, verdelen en toevoegen van water op plaatsen waar schaarste aan water heerst door het ontbreken ervan of het onvoldoende aanwezig zijn.

Water geven door de baan.
Zware pompen in pomphuis dragen zorg voor op pijl houden van waterreservoirs. Golfbaan Kuilsrivier Zuid-Afrika.
Bovengronds, rond, betonnen waterreservoir op golfbaan Margate in Zuid-Afrika.

Golfregels

Welke relatie heeft de beregening met de spelregels? Graag verwijzen wij hiervoor naar de meest recente Golfregels en Amateurstatus Regels van de Nederlandse Golf Federatie of naar Rules of Golf and the Rules of Amateur Status.

Verwezen wordt naar:

Deel II Definities:

Obstakels – Obstructions

Tijdelijk water – Casual water

Zie ook Baan en Hindernis

Sproeiers op de teebox.

Functie

Kunstmatige toevoer van water wordt primair gedaan om gewassen te laten groeien (om de groei in het gras en beplanting te houden op de golfbaan). Te kort aan water kan ontstaan door (te) weinig neerslag, maar ook door een lage grondwaterstand of een storende grondlaag waardoor de capillaire opstijging van het grondwater ontoereikend is. Zeker na enkele weken warm en droog weer met wind (dan treedt er extra verdamping op), kan er droogte optreden.

Afhankelijk van de grondsoort, zal water door de capillaire werking omhoog gezogen worden, maar dat is niet altijd voldoende. Ook kan water vanuit aanwezig oppervlaktewater (waterhindernissen), via de oevers in de aangrenzende grond indringen, infiltratie.

Bij warme dagen wordt ook wel gesproeid om het gras te koelen en om verbranding tegen te gaan. Of hier sprake is van noodzakelijk gebruik in relatie met gevoeligheid voor verdroging of de grondwaterstand van lokale gebieden, is de vraag. De roep om acceptatie van minder kwalitatief gras door verkleuring en/of verdroging, wordt dan ook steeds sterker. Bovendien zullen golfbanen in de nabijheid van waterwinningsgebieden voor drinkwater, meer en meer richting vermindering van watergebruik voor beregening moeten. Het gaat vaak over vele duizenden kubieke meters water dat aan de grond wordt onttrokken.

Ook hier zullen innovaties gericht op een goede waterbalans noodzakelijk zijn en zal een duurzame benadering van infiltratie van hemelwater, een andere benadering vergen.

Eenzijdige watertoevoer uit greensproeier, gedeeltelijk ronddraaiend.
Extra ondersteuning met losse sproeileiding op de green.
Sproeileiding met aftakkingen ter ondersteuning op de green.

Vorm

Het merendeel van irrigatie vindt op de wereld plaats door oppervlakte-irrigatie of bevloeiing. Hierbij vloeit het water onder zwaartekracht over het veld. Daarnaast wordt geïrrigeerd met energie-intensieve en duurdere, waterdruk technieken zoals beregening, waaraan pompen en buizenstelsels te pas komen. Een veel voorkomend fenomeen op golfbanen, wereldwijd. Een pomp houdt hier het beregeningssysteem onder een bepaalde Bar druk, afhankelijk van het systeem. Spelers door de baan worden slechts geconfronteerd met het sprinklerdeksel, die soms nuttig gebruikt wordt om afstanden tot de green op aan te geven. Soms ook worden spelers verrast door het onverwacht sproeien vanuit lokale sprinklers of van het sissende geluid bij doorblazen van de leiding.

Er wordt overdag en ‘s-nachts gesproeid.
Door de baan ervaart de speler de spinklerdeksels (als vast obstakel), welke kunnen zijn voorzien van afstandaanduiding. Rijk van Nijmegen.
Het doorblazen van de sproeileidingen, hier op golfbaan Heelsum.

Met vlaggetjes gemerkt sprinklerpunt.
Er wordt overdag en ‘s-nachts gesproeid.
Lokaal werkende sproeiers op de green, golfaan Het Rijk van Nijmegen.

Daarnaast zien de spelers slechts de deksels van putten waar sproeitechniek bereikbaar moeten zijn voor baanpersoneel. Zie foto’s. Naast deze vaste vormen van beregening (waarbij het buizenstelsel onder de grond ligt), worden niet onbelangrijke delen van de golfbaan nog veelvuldig handmatig beregend, vooral de greens. Zo ook waar de beregening niet sterk genoeg is om tegen de wind in te spuiten. Dit betekent in de praktijk frequent heen en weer slepen van lange en zware waterslangen.

Ook beplantingen worden vaak geautomatiseerd van water voorzien, met sproei-installaties of via druppelbevloeiing, waarbij gedoceerd water wordt toegediend. Jonge aanplant van bomen en perkbeplanting wordt ook wel met de hand bewaterd.

Techniek

Voor gebruik op sportvelden en ook op golfbanen, wordt het water veelvuldig gewonnen door het oppompen van grondwater uit speciaal geslagen putten (soms vele tientallen meters diep) of van water dat is opgevangen in een bassin, vijver of andere opvangfaciliteit. Water op golfbanen dat zich niet in de bodem, maar in sloten en plassen aan de oppervlakte bevindt, wordt oppervlaktewater genoemd. Deze waterbassins zijn bekkens die behulpzaam zijn bij het lozen van overtollig water of voor de ontwatering van de baan.

Dit oppervlaktewater dient bij veel golfbanen als buffer voor droge perioden. In droge perioden of bij onttrekking door bijvoorbeeld waterwinning uit de geslagen putten, zal het water vanuit de waterhindernis via infiltratie in de bodem komen.

Niet alle waterbekkens op golfbanen zijn van natuurlijke aard, er zijn er ook die speciaal zijn aangelegd met een ondoorlatende bodem en wanden. Deze kunnen zijn uitgevoerd in beton, bitumen, plastic of speciale kleilagen.

Waterbekken in de baan kan zijn voorzien van verdichte bodem of bodembedekking om verlies te beperken. Hier met taludbescherming.
Waterbekken in de baan kan zijn voorzien van verdichte bodem of bodembedekking om verlies te beperken. Hier zonder taludbescherming.

Waterbekken in de baan kan zijn voorzien van verdichte bodem of bodembedekking om verlies te beperken. Hier doorgetrokken tot over het talud.
Waterbassin met kunstmatige bodembedekking en taludbescherming met stenen.

Waterbekkens met hoogteverschil, brug en doorwaadbare plaats voor werkverkeer.
Waterbekkens met hoogteverschil en doorwaadbare plaats voor werkverkeer.

Door verlaging van de grondwaterstand, kan verdroging optreden en daarmee schade aan gewassen. Redenen om te gaan beregenen, waarbij we dus moeten oppassen niet in een vicieuze cirkel te belanden. Veel beregeningssystemen zijn aangesloten op een centraal besturingssysteem. Door grondwaterstandverlaging kunnen ook houten (paal) funderingen van bruggen gaan rotten.

Binnen de aanleg en inrichting van golfbanen zijn op dit terrein, in watertechniek gespecialiseerde bedrijven actief. Naast deze kernactiviteiten zijn dergelijke bedrijven ook veelvuldig gespecialiseerd in aanverwante technieken met diverse andere toepassingen zoals fonteinen, vijverbeluchters, pompinstallaties, leidingsystemen, putboringen en waterbehandeling, drainagesystemen, bluswatervoorzieningen e.d.

Van belang binnen renovaties van golfbanen is ook de moderne aanlegtechniek m.b.v. molploegmachines, waarbij leidingen en kabels tot 110mm geïnstalleerd kunnen worden zonder het graven van sleuven. Dit voorkomt dat de bodemstructuur wordt verslechterd.

Het trekken en leggen van irrigatieleidingen is gespecialiseerd werk en vraagt om inzet van grote machines.
Machinaal werk tijdens aanleg beregening.

Het trekken en leggen van irrigatieleidingen is gespecialiseerd werk en vraagt om inzet van grote machines.
Het trekken en leggen van irrigatieleidingen is gespecialiseerd werk en vraagt om inzet van grote machines.

Ook dwars door de heuvels rond de green.
Sleuf met graafmachine t.b.v. hoofdleiding.
Graafwerk met de mini-kraan tot een behoorlijke diepte.

Het trekken en leggen van irrigatieleidingen is gespecialiseerd werk en vraagt om inzet van grote machines. Bij overdaad aan water tijdens hevige regenval, kan de beschikking over sterke waterpompen uitkomst bieden om snel overbodig water af te voeren van de fairway of andere baandelen en erosieschade beperken.

Een pomphuis.
In te graven sprinklerkop.
Getrokken waterleiding.

Ingezette losse pomp in werking bij wateroverlast.
Kabels gereed om verder door te trekken.
Aanvoer van beregeningsslag op grote haspel.

The Greeneyes

Wat is The Greeneyes?

Dit is een online platform (www.thegreeneyes.com) zoals binnen de landbouw het platform Mijnakker.nl bekend is. Dit om grasvelden op de golfbaan beter te monitoren en beheerders regelmatig te voorzien van informatie aangaande vochtgehalten, mineralen en groei van het gras.

In één oogopslag wordt aangegeven hoeveel water het gras verdampt, hoeveel kg het gegroeid is, hoeveel stikstof in het blad zit en of het gras wel optimaal groeit. Hierbij wordt gebruik gemaakt van satellietbeelden.

  • Voordeel;

directe informatie beschikbaar over waterverbruik, verdampingstekort, referentieverdamping, neerslagtekort of –overschot, biomassaproductie, blad en vegetatie index, CO2-opname, stikstof in het blad en bovenste bladlaag en oppervlaktegegevens. In het systeem zijn groeimodellen ingebracht voor golf- en sportgrassen.

Om nu beter en efficiënter met beregeningswater om te gaan, kan het nodig zijn anders te gaan beheren. De voor golfbaan-grassen specifiek gemaakte beregeningsplanner kan als uitbreidingsmodule in het systeem gekoppeld worden.

Op Maandag 16 april 2012 werd the greeneyes b.v. gelanceerd op golfbaan de Batouwe te Zoelen, in Nederland.

Greeneyes overzicht actuele verdamping.
Greeneyes overzicht biomassa productie.

The Greeneyes, overzicht stikstof in bovenste bladlaag.

Hoewel een op zich goed systeem en als portaal www.thegreeneyes.com in het voorjaar van 2012 in de lucht gekomen, is helaas begin november 2012 door betrokkenen besloten het portaal uit de lucht te halen. Implementatie van eerdere ervaringen uit de land en tuinbouw vergde meer dan men vooraf had verwacht.

ISS of Integrated Sensor System

Wat is of hoe werkt ISS? Het betreft een doelmatig hulpmiddel d.m.v. in de wortelzone ingebrachte sensoren.

Op allerlei manieren wordt geprobeerd beregeningsprogramma’s aan te passen aan de behoefte van het gras. Zo wordt vooral gekeken naar de verdamping, onder het motto; hoeveelheid afvoer via verdamping geeft informatie over de hoeveelheid waterbehoefte ofwel aanvoer. Maar heeft het gras dit ook echt nodig? Geven we niet te veel met allerlei neveneffecten als waterverspilling en uitspoeling van meststoffen.

Beregeningsprogramma en bemestingsschema staan dan ook dicht bij elkaar.

Gegevens die naar de werkelijke behoefte van het gras leiden, zijn te vinden in de wortelzone van het gras en zijn o.a. de vochtigheid, temperatuur en EC waarde.

Deze ‘meetwaarden’ zijn tegenwoordig te meten met behulp van in de wortelzone ingebrachte sensoren. In Amerika heeft men hiermee belangrijke besparingen weten te realiseren.

Belangrijk ook is het ISS in het kader van duurzaamheid. Een datalogger, ergens in de baan op te stellen, verzamelt alle meetwaarden en stuurt deze draadloos weer door naar de beregeningscomputer. Met behulp van de zichtbare gegevens kan de greenkeeper ingrijpen.

Programming ISS Repeater on Course.

Vergunning en verbod

Oppervlaktewater in Nederland is veelal in beheer van een Waterschap. Zij kunnen vergunningen afgeven om water ten behoeve van beregening te onttrekken aan het oppervlaktewater. In tijden van droogte kan het Waterschap ook een beregeningsverbod afkondigen voor bepaalde of onbepaalde tijd. Betrokken vergunninghouders worden hierover veelal schriftelijk door het waterschap geïnformeerd. Dit verbod kan in het belang zijn van de waterkwaliteit en om de waterstand van het oppervlakte- en grondwater zo goed mogelijk op peil te kunnen houden.

(Het waterschap of ook wel het hoogheemraadschap genoemd, is een overheidsinstantie die in een bepaalde regio in Nederland tot taak heeft de waterhuishouding te regelen. Het gebied wordt niet bepaald door gemeente- of provinciegrenzen, maar door stroomgebieden of afwateringsgebieden in een bepaalde regio - Bron: Wikipedia).

Mogelijke problemen

Bij overmatig of verkeerd gebruik van beregening kunnen er afhankelijk van de situatie problemen ontstaan, waarmee rekening dient te worden gehouden.

Dit kan bv. zijn:

  • Uitputting van de (grond)watervoorraad, bv. op hogere gronden,
  • Verzouting of verzilting van het grondwater, bv. in de kuststreek,
  • Erosie bij overmatige toepassing, tijdens extreme droogte of op hellingen,
  • Waterverdelingsproblematiek, bv. in tijden van schaarste of in relatie met nabije land- en tuinbouw (Waterschappen kunnen hier maatregelen treffen) of drinkwaterwaterwingebied,
  • Verlaging van de grondwaterstand met als gevolg verdroging in de omgeving en van natuurgebieden.

Waterkwaliteit

Van groot belang voor de grasgroei, de kwaliteit van de bodem en van het milieu, is de kwaliteit van het te gebruiken beregeningswater. De fysische en chemische eigenschappen van de bodem, zoals structuur en permeabiliteit (doordringbaarheid), kunnen sterk worden beïnvloed door de ionenconcentratie van het gebruikte water. Regelmatig wateronderzoek wordt daarom sterk aanbevolen. Het gaat hier te ver om in te gaan op de bepalingen voor de geschiktheid van het water voor toepassing op de golfbaan, maar dat dit voor gevoelige plaatsen als de greens belangrijk is, spreekt vanzelf.

Naast zaken als hardheid of zuurgraad, de pH-waarde en het ijzergehalte, is ook belangrijk te weten of er sprake is van besmetting met zweefalgen, draadalgen, blauwalgen of zelfs de zo gevreesde legionella. Voor een optionele bestrijding hiervan, door H2O sound, wordt verwezen naar het Hoofdstuk Waterhindernis. Ook binnen het Hoofdstuk Fontein wordt hiervoor aandacht gevraagd.

Systemen

Beregeningssystemen zijn continue aan innovatie en verbetering onderhevig, waarbij de moderne systemen op afstand instelbaar en te bedienen zijn. Algemeen bekend is de toepassing van de sproeier in de privétuin. Ook in het groot wordt gebruik gemaakt van de (zwenk)sproeier, verder van het waterkanon, waaiersprinklers en volledige cirkelsprinklers.

Meest geavanceerd is natuurlijk het centraal gestuurde besturingssysteem afgestemd op de beregeningsbehoefte per hole en per locatie op de hole. Naast het gebruik van de vast (ondergronds) geplaatste beregeningsinstallaties, zijn er ook bewegende installaties in gebruik en/of wordt er nog met de hand beregend. Naast de relatief hoge kosten van de beregening kan ook de druppelgrootte nadelig zijn, waardoor de grond kan dichtslaan.

Op diverse onderdelen en momenten blijft handwerk noodzakelijk, ook in de vorm van tijdig bijspringen. Dit op en rond de green, maar ook in de toegepaste beplanting.

Handwerk op de green.
Inzet losse pomp bij wateroverlast.
Mobiele beregening.

Geopend sprinklerdeksel met zicht op het spuitventiel.
Omhoog gekomen afdekplaat met daaronder de sproeikop, golfbaan Heelsum.
Sproeikop beschermd opgenomen in een betontegel op de fairway. Hier op golfbaan De Efteling.

Eenzijdige watertoevoer uit greensproeier.
Detail van sproeileiding op de green.
Sproeikop beschermd opgenomen in bijpassende betonsteen op golfbaan Heelsum.

Beregening met lange slangen kan op diverse manieren plaatsvinden. We zien slangen gekoppeld achter de trekker door de baan voortgetrokken of handgetrokken van hole naar hole gesleept.

Slangen slepen van hole naar hole.

Vanuit o.a. arbeidskundige benadering, is het goed om op grootgebruik afgestemde haspels of sproeiwagens te gebruiken. Binnen de agrarische sector, tuinbouw, sportparken, parken en groenvoorzieningen geen nieuws. Ook op golfcomplexen is er een toenemende belangstelling voor de inzet van geschikte haspels .

Van belang hierbij;

eenvoudige bediening, optimale prestaties en techniek op maat hetgeen leidt tot meer precisie. Een en ander uit zich in uitwisselbare spuitstukken, hoge mobiliteit, automatische sproeiwagenlift e.d.

Haspels zijn ook op de golfbaan inzetbaar.
Eenvoudige slangenwagen met sproeier.

Beregeningsbeheer

Het beheer van de beregening op de golfbaan dient gericht te zijn op het optimaal omspringen met het beregeningssysteem en vereist een continue opvolging van het klimaat (temperatuur, zon, schaduw, wind), in relatie met bodemsoort (zand, veen, klei, loss) en gewas (tee, fairway, green, rough, beplanting).

Zo zal er onderscheid zijn in tee, fairway, rough en green in het open veld, in de volle zon, in het bos, in de schaduw, in de wind of in de luwte. Efficiënt beheer van water en energie is hier belangrijk en daarvoor zijn verschillende vormen van beheer mogelijk. Modern is het gecombineerd toepassen van meerdere technieken zoals de tweeweg communicatie welke verloopt via eenvoudige SMS berichten. Maar ook de duurzame toepassing van HWA (hemelwater afvoer) is hier in toenemende mate van belang. Met slechts aandacht voor snelle afvoer naar sloten en plassen, komen we er niet meer.

Lichte uitvoering van sprinkler voor kort bereik.
Gefixeerde zwenksproeier als extra inzet.
Beregeningssprinkler in gebruik.
Ondersteuning van sprinkler op driepoot.

Tegenwoordig kan de beheerder met een GSM-toestel zijn installaties op afstand starten, stoppen of het functioneren ervan bepalen. Vanuit een centraal systeem wordt hierbij gecommuniceerd met de irrigatiepomp en de beregeningsautomaat. Ook eventuele foutmeldingen kunnen hierbij als standaard worden gemeld via SMS en hebben bv. betrekking op de pompgroep, op eventuele leidingbreuk of een elektrische storing. Dit door VBS ontwikkelde systeem staat bekend als ‘Smart Eye’. Meer en meer zullen er nieuwe beregeningsinstallaties geïntroduceerd worden die gericht sproeien, tot in detail per hole bekijken en berekenen.

Punt van zorg binnen het beregeningsbeheer, is ook de aandacht voor het gebruik, het hebben van inzicht in de hoeveelheid water welke men gebruikt op de golfbaan. In 2010 heeft de FEGGA (overkoepelende Europees Greenkeepers Associatie) en de landelijke Greenkeepers Associaties een enquête verzonden naar Europese golfbanen om het watergebruik te inventariseren. Dit gebeurde binnen het project WATEURF wat staat voor “Water and Turf, Efficiency and Use Reduction for the Future”. Ook organisaties als Cranfield University (UK), Universiteit Wageningen, de Universiteit van Cordoba (Italië) en Bioforsk (Noorwegen) zijn betrokken bij dit project.

Boormachine aan het werk.
Boormachine gestuurd boren.
Kraanpunten met aan te sluiten waterslangen.

Waterverbruik en kwaliteit

Om het waterverbruik en de kwaliteit goed in beeld te krijgen, dient gelet te worden op navolgende aspecten;

  • de afnemers of gebruikers binnen de golfbaan, zoals het clubhuis, de baan, overige accommodaties (drivingrange, toiletvoorzieningen, drinkpunten, personele werkruimtes), onderhoudswerkzaamheden,
  • de hoeveelheid waterverbruik per afnemer; het aantal m3 per jaar,
  • de herkomst van het water per afnemer; {onderdeel:water-cooler|drinkwater]] via het nutsbedrijf, grondwater van eigen put of via oppervlaktewater (natuurlijk water of waterbassin),
  • de oppervlakte te besproeien eenheden zoals; de hectares tee, fairway, green, beplanting, rough e.d.,
  • kwaliteitscontroles van ingaand en uitgaand water; chemisch en biologisch onderzoek op frequente momenten uit te voeren,
  • neveninvloeden op de waterkwaliteit; bv. door de toegepaste bemesting, chemische middelen, schoonmaakproducten of gelekte oliën en brandstoffen van machines.

Slechts op basis van goed inzicht hierin kunnen gerichte verbeteringen op gebied van kwaliteit en kwantiteit worden gerealiseerd, waarbij frequent onderzoek belangrijk is. Zo zal in de toekomst duurzaamheid vorm en inhoud krijgen, ook op de golfbaan.

Onderhoud

Naast uitbestedingen blijft ook vaak eigen personele inzet belangrijk.
Putdeksels sproeitechniek vrij te houden van gras.
Putdeksels sproeitechniek vrij te houden van gras en afgeschermd met geleidebogen.

Kwetsbare plek in de fairway waar de maaier omheen moet en gemarkeerd met paaltjes waarop IRRI staat vermeld. Hier op golfbaan Almeerderhout.
Kwetsbare plek in de fairway waar de maaier omheen moet en gemarkeerd met paaltjes waarop IRRI staat vermeld. Hier op golfbaan Almeerderhout.
Werkzaamheden aan de sproeileiding onder de grond. beregening, fairway, sproeileiding

Openliggende ondergrondse koppelingen van de beregening op golfbaan Muhlenhof in Duitsland.
Openliggende ondergrondse koppelingen van de beregening op golfbaan Muhlenhof in Duitsland.
Uitvoering werkzaamheden aan sproeileiding onder de grond.

Naast het feit dat de gespecialiseerde bedrijven in watertechniek een systeem, volledig naar wens kunnen ontwerpen en installeren, beschikken zij ook over de expertise om deze geavanceerde systemen goed te onderhouden. Uitbesteding is hier een serieus punt van aandacht en zorg.

De greenkeeper stuit bij zijn dagelijks onderhoud op aandachtspunten als het vrijwaren van beschadiging van sprinkler- en putdeksels in de fairway en het vrijhouden van overgroeiing door gras. Ook het tijdig opsporen van lekkende systemen is een van zijn taken. Naast de zorg rond beregeningsinstallatie en onderdelen hiervan, is er ook zijn zorg om het oppervlaktewater. Dit al dan niet in samenspraak met een Waterschap. Dit geldt voor de kwaliteit en kwantiteit van het water als ook voor de oevers van waterhindernissen (begroeiing, beschoeiing, stabiliteit), doorlaten, overstort en passages.

Gereedliggende sproeileiding met gekoppelde zwenksproeier.
Sproeikop met veer, buiten de leiding.

Storing in de veerwerking van een sproeileiding.
Lekkage bij ondergrondse aansluiting levert graafwerk op.

Schade
Bij slecht of verkeerd onderhoud of door andere vormen van technische schade, bv. door bliksem inslag, kan dubbele schade optreden; waterverlies en erosie.

Ongewild waterverlies door technische storing.
Erosie door waterverlies vanuit sproeier. Dubbele schade.
Beschermde sprinklerkop door plaatsing van tegel met ronde uitsparing.

Hygiëne

De waterhygiëne, het vrij zijn van schadelijke stoffen en ziektekiemen, is een zaak van frequent laboratoriumonderzoek. Het doorspoelen van de leidingen kan hier onderdeel zijn van hygiënische maatregelen. Ook met betrekking tot oppervlaktewater is gerichte aandacht wenselijk.

Veiligheid

Aangezien de (veelal) computergestuurde systemen van de beregening aan kunnen gaan tijdens de aanwezigheid van mensen op de baan, is dit een punt van zorg voor wat betreft veiligheid. De waterkanonnen, de krachtige stralen uit de grote sprinklers kunnen kwetsuren aanbrengen wanneer mensen te dicht bij het punt van lozen staan.

Ook lekkende systemen kunnen drijfzandsituaties creëren wanneer ze niet tijdig worden ontdekt, waardoor verzwikking van enkels niet is uitgesloten.

Bij slepen en verslepen van soms tientallen meters dikke waterslang achter kleine tractoren of ander greenkeeper materieel, vraagt om gerichte aandacht van de chauffeur, richting veiligheid van mens en dier door de baan.

Ook zijn de veiligheidsaspecten rond oppervlaktewater als waterhindernissen belangrijk, zoals de mogelijkheden van te water raken door mens, dier en materieel. Hier wordt meer specifiek aandacht gevraagd voor preventie, goede informatieoverdracht m.b.v. bebording en geleiding en reddingsmiddelen.

Veiligheid via goede geleiding, afscherming en preventie is belangrijk .
Verzonken sprinklerkop in beschermende buis, in de fairway.
Werkzaamheden aan de beregening afgezet met pionnen en gemerkt als GUR.
onderdeel/beregening.txt · Laatst gewijzigd: 2022/02/21 19:18 door Herman H. Berteler